چرا به جای محبت، سرزنش؟ بررسی دلایل استفاده از احساسات منفی در روابط
چرا در برخی روابط، به جای اینکه شاهد محبت و عشق باشیم، مدام با سرزنش، انتقاد و احساسات منفی روبرو میشویم؟ این سوالی است که ذهن بسیاری از ما را به خود مشغول کرده است. در این پست، به بررسی 17 دلیل احتمالی برای این پدیده میپردازیم: این عوامل میتوانند به تنهایی یا در ترکیب با یکدیگر، فضای یک رابطه را مسموم کرده و به جای رشد و شکوفایی، باعث فرسایش و نابودی آن شوند:
- ✔️
الگوبرداری از کودکی:
افرادی که در کودکی شاهد روابط سرزنشآمیز والدین بودهاند، ممکن است ناخودآگاه همین الگو را در روابط خود تکرار کنند. - ✔️
احساس ناامنی:
ترس از دست دادن، طرد شدن یا دوست داشته نشدن میتواند باعث شود فرد برای کنترل رابطه به سرزنش متوسل شود. - ✔️
عدم مهارت در ابراز احساسات:
برخی افراد به درستی نمیدانند چگونه احساسات خود را به شکل سالم و سازنده بیان کنند و در نتیجه به سرزنش روی میآورند. - ✔️
نیاز به کنترل:
سرزنش میتواند ابزاری برای کنترل طرف مقابل و وادار کردن او به انجام کاری باشد که فرد میخواهد. - ✔️
کمالگرایی:
افراد کمالگرا انتظار دارند همه چیز بینقص باشد و کوچکترین اشتباه را بهانهای برای سرزنش میدانند. - ✔️
پایین بودن عزت نفس:
افرادی که عزت نفس پایینی دارند، ممکن است برای احساس بهتر نسبت به خود، طرف مقابل را سرزنش کنند. - ✔️
عدم درک نیازهای طرف مقابل:
ناتوانی در درک نیازها و خواستههای طرف مقابل، میتواند منجر به سوءتفاهم و سرزنش شود. - ✔️
خستگی و استرس:
فشارهای زندگی و خستگی میتواند تحمل افراد را کاهش داده و آنها را به سمت رفتارهای سرزنشآمیز سوق دهد. - ✔️
تجربیات تلخ گذشته:
تجربههای دردناک در روابط قبلی میتواند باعث شود فرد با بدبینی و سرزنش وارد روابط جدید شود. - ✔️
عدم بخشش:
ناتوانی در بخشش اشتباهات گذشته، میتواند فرد را در چرخه سرزنش و انتقام نگه دارد. - ✔️
عدم ارتباط موثر:
نبود یک کانال ارتباطی باز و با صداقت، میتواند منجر به سوءتفاهم و سرزنش شود. - ✔️
ناآگاهی از تاثیر رفتار:
برخی افراد از تاثیر منفی رفتارهای سرزنشآمیز خود آگاه نیستند. - ✔️
عادت:
سرزنش میتواند به یک عادت تبدیل شود و فرد بدون فکر و به طور ناخودآگاه به آن روی آورد. - ✔️
توقع بیش از حد:
داشتن انتظارات غیرواقعبینانه از طرف مقابل، میتواند منجر به نارضایتی و سرزنش شود. - ✔️
حسادت:
حسادت میتواند باعث شود فرد برای کنترل یا پایین آوردن طرف مقابل، او را سرزنش کند. - ✔️
مشکلات سلامت روان:
برخی اختلالات روانی مانند افسردگی یا اضطراب، میتوانند باعث رفتارهای سرزنشآمیز شوند. - ✔️
عدم مسئولیتپذیری:
وقتی فرد مسئولیت اشتباهات خود را نمیپذیرد، ممکن است برای فرار از سرزنش، طرف مقابل را مقصر جلوه دهد.
شناخت این دلایل، اولین قدم برای تغییر این الگوهای رفتاری است. درک اینکه چرا این اتفاق میافتد، میتواند به ما کمک کند تا با همدلی بیشتری به طرف مقابل نگاه کنیم و به دنبال راههای سازندهتری برای حل مشکلات باشیم. 
به یاد داشته باشیم که روابط سالم، نیازمند تلاش و آگاهی هر دو طرف است. با تمرکز بر ارتباط موثر، همدلی، و پذیرش مسئولیت، میتوانیم روابطی مبتنی بر عشق و احترام ایجاد کنیم.
چرا در روابط، سرزنش جایگزین محبت میشود؟
ریشههای سرزنش در روابط: 17 نکته کلیدی
1. الگوهای خانوادگی ناکارآمد
بسیاری از افراد، نحوهی ابراز احساسات و برقراری ارتباط را از خانوادهی خود میآموزند.اگر در خانوادهای بزرگ شدهاید که سرزنش و انتقاد به جای تشویق و حمایت، روش غالب بوده است، احتمالاً ناخودآگاه این الگو را در روابط خود تکرار میکنید.این الگوها میتوانند بسیار عمیق و ناخودآگاه باشند و فرد حتی متوجه نشود که رفتارش مخرب است.در این شرایط، فرد ممکن است تصور کند که سرزنش، روشی موثر برای اصلاح رفتار طرف مقابل است، در حالی که در واقعیت، باعث ایجاد تنش و دوری میشود.شناسایی این الگوها و تلاش برای تغییر آنها، اولین قدم برای بهبود روابط است.
گاهی اوقات، کمک گرفتن از یک مشاور میتواند در این زمینه بسیار موثر باشد.
یادگیری روشهای سالمتر برای برقراری ارتباط، مانند ابراز احساسات به جای سرزنش، میتواند به ایجاد روابطی صمیمانهتر و پایدارتر کمک کند.به خاطر داشته باشید که تغییر الگوهای رفتاری زمانبر است و نیاز به تمرین و صبر دارد.
2. ترس از آسیبپذیری
ابراز عشق و محبت، مستلزم آسیبپذیری است.فرد باید حاضر باشد احساسات واقعی خود را به اشتراک بگذارد و این کار، او را در معرض خطر طرد شدن یا قضاوت قرار میدهد.برخی افراد، به دلیل ترس از این آسیبپذیری، ترجیح میدهند با سرزنش و انتقاد، فاصلهای امن بین خود و طرف مقابل ایجاد کنند.این ترس میتواند ناشی از تجربیات تلخ گذشته باشد، مانند طرد شدن یا خیانت در روابط قبلی.فردی که از آسیبپذیری میترسد، ممکن است ناخودآگاه به دنبال ایراد گرفتن از طرف مقابل باشد تا از نزدیک شدن بیش از حد به او جلوگیری کند.
این رفتار، در واقع، یک مکانیسم دفاعی است که برای محافظت از خود در برابر آسیب احتمالی استفاده میشود.
با این حال، این مکانیسم دفاعی، باعث تخریب رابطه و از بین رفتن صمیمیت میشود.غلبه بر ترس از آسیبپذیری، نیازمند خودآگاهی و پذیرش ریسک است.
3. فقدان مهارتهای ارتباطی
بسیاری از افراد، مهارتهای لازم برای برقراری ارتباط موثر و سالم را ندارند.آنها نمیدانند چگونه احساسات خود را به درستی بیان کنند، چگونه به حرفهای طرف مقابل گوش دهند و چگونه مشکلات را به طور سازنده حل کنند.در نتیجه، به جای ابراز محبت و همدلی، به سرزنش و انتقاد روی میآورند.فقدان مهارتهای ارتباطی میتواند ناشی از کمبود آموزش یا تجربیات محدود در برقراری ارتباطات سالم باشد.افرادی که فاقد این مهارتها هستند، ممکن است به سختی بتوانند منظور خود را به درستی بیان کنند و در نتیجه، سوءتفاهمهای زیادی در روابطشان ایجاد شود.
یادگیری مهارتهای ارتباطی، مانند گوش دادن فعال، ابراز احساسات به شکل غیرتهاجمی و حل مسئله به صورت مشترک، میتواند به طور چشمگیری کیفیت روابط را بهبود بخشد.
شرکت در کارگاههای آموزشی یا مطالعه کتابهای مربوط به مهارتهای ارتباطی میتواند در این زمینه بسیار مفید باشد.در ضمن، تمرین و به کارگیری این مهارتها در روابط روزمره، به تدریج باعث تقویت آنها میشود.
4. انتظارات غیرواقعی
داشتن انتظارات غیرواقعی از طرف مقابل، یکی از دلایل اصلی سرزنش و نارضایتی در روابط است. هیچکس کامل نیست و نمیتواند همهی نیازهای شما را برآورده کند. وقتی انتظارات شما برآورده نمیشوند، به جای درک و پذیرش، ممکن است به سرزنش و انتقاد روی بیاورید. این انتظارات غیرواقعی میتوانند ناشی از تصورات نادرست دربارهی عشق و روابط باشند که اغلب از طریق فیلمها، کتابها و رسانهها به ما القا میشوند. فردی که انتظارات غیرواقعی دارد، ممکن است به طور مداوم احساس کند که طرف مقابل به اندازهی کافی خوب نیست و در نتیجه، به سرزنش او بپردازد. واقعبینانه بودن در مورد انتظارات، به معنای پذیرش نقصهای خود و طرف مقابل است. به جای تمرکز بر نقصها، سعی کنید بر نقاط قوت رابطه و جنبههای مثبت طرف مقابل تمرکز کنید.
5. استرس و فشارهای بیرونی
استرس ناشی از کار، مشکلات مالی یا سایر فشارهای بیرونی میتواند باعث شود که فرد به جای ابراز محبت، به سرزنش و پرخاشگری روی بیاورد. وقتی فرد تحت فشار است، تحملش پایین میآید و به راحتی تحریک میشود. این استرس میتواند باعث شود که فرد نتواند به درستی احساسات خود را مدیریت کند و در نتیجه، به جای ابراز همدلی و حمایت، به سرزنش طرف مقابل بپردازد. به جای این کار، سعی کنید با یکدیگر صحبت کنید و به دنبال راهحلهای مشترک برای مقابله با استرس باشید. در ضمن، باید به خودتان فرصت استراحت و ریکاوری بدهید تا بتوانید با استرس به طور موثرتری مقابله کنید. ورزش، مدیتیشن و گذراندن وقت با عزیزان میتواند در کاهش استرس بسیار موثر باشد.
6. احساس ناامنی
احساس ناامنی در رابطه، میتواند به رفتارهای کنترلگرانه و سرزنشگرانه منجر شود. فردی که احساس ناامنی میکند، ممکن است برای حفظ کنترل بر رابطه، به طور مداوم از طرف مقابل انتقاد کند و او را سرزنش کند. این احساس ناامنی میتواند ناشی از تجربیات تلخ گذشته، مانند خیانت یا طرد شدن، باشد. فردی که احساس ناامنی میکند، ممکن است به طور مداوم به دنبال نشانههایی از بیوفایی یا عدم تعهد در طرف مقابل باشد و در نتیجه، به سرزنش او بپردازد. غلبه بر احساس ناامنی، نیازمند افزایش اعتماد به نفس و خودباوری است. در ضمن، باید با طرف مقابل خود در مورد احساساتتان صحبت کنید و به دنبال راههایی برای افزایش اعتماد در رابطه باشید. مشاوره با یک متخصص میتواند در این زمینه بسیار مفید باشد.
7. کمبود توجه و قدردانی
وقتی در یک رابطه، کمبود توجه و قدردانی وجود دارد، افراد ممکن است برای جلب توجه و اثبات خود، به سرزنش و انتقاد روی بیاورند.آنها ممکن است تصور کنند که با سرزنش کردن طرف مقابل، میتوانند او را وادار به تغییر کنند و در نتیجه، توجه او را به خود جلب کنند.این رفتار، در واقع، یک تلاش ناامیدانه برای جلب توجه و احساس ارزشمندی است.فردی که احساس میکند نادیده گرفته میشود، ممکن است به طور ناخودآگاه به دنبال راههایی برای ایجاد تنش در رابطه باشد تا توجه طرف مقابل را به خود جلب کند.
ابراز قدردانی و توجه به نیازهای طرف مقابل، میتواند از بروز این رفتارها جلوگیری کند.
در ضمن، باید به طور مرتب به طرف مقابل نشان دهید که به او اهمیت میدهید و به نیازهایش توجه دارید.این امر به او کمک میکند تا احساس ارزشمندی و امنیت کند و از رفتارهای سرزنشگرانه دوری کند.
8. مشکلات حل نشدهی گذشته
اگر مشکلات گذشته در رابطه به درستی حل نشده باشند، میتوانند به طور مداوم باعث سرزنش و رنجش شوند. این مشکلات حل نشده مانند یک زخم کهنه عمل میکنند و هر از گاهی دوباره باز میشوند و باعث درد و ناراحتی میشوند. این مشکلات میتوانند شامل خیانت، دروغ، سوءتفاهمهای بزرگ یا هرگونه آسیبی باشند که به رابطه وارد شده است. تا زمانی که این مشکلات به طور کامل حل نشوند و طرفین نتوانند یکدیگر را ببخشند، سرزنش و رنجش همچنان ادامه خواهد داشت. مواجهه با این مشکلات و تلاش برای حل آنها، نیازمند شجاعت و صداقت است. گاهی اوقات، کمک گرفتن از یک مشاور میتواند در این زمینه بسیار موثر باشد. بدون بخشش، رابطه نمیتواند به طور کامل التیام یابد.
9. ناتوانی در ابراز احساسات
برخی افراد به دلیل مشکلات عاطفی یا الگوهای رفتاری نادرست، نمیتوانند احساسات خود را به درستی ابراز کنند.در نتیجه، به جای بیان احساسات واقعی خود، به سرزنش و انتقاد روی میآورند.این افراد ممکن است احساسات خود را تهدیدآمیز بدانند و از ابراز آنها هراس داشته باشند.این ناتوانی در ابراز احساسات میتواند ناشی از تجربههای کودکی باشد که در آن ابراز احساسات سرکوب شده است.فردی که نمیتواند احساسات خود را به درستی بیان کند، ممکن است به طور ناخودآگاه به دنبال راههایی برای تخلیه احساسات خود باشد و سرزنش کردن طرف مقابل، یکی از این راههاست.
یادگیری مهارتهای ابراز احساسات، میتواند به این افراد کمک کند تا به طور سالمتری با احساسات خود کنار بیایند.
تمرین و به کارگیری این مهارتها در روابط روزمره، به تدریج باعث تقویت آنها میشود.با ابراز احساسات خود، میتوانید به طرف مقابل خود نشان دهید که به او اعتماد دارید و میخواهید با او صادق باشید.
10. نیاز به کنترل
برخی افراد به دلیل احساس ناامنی یا ترس از دست دادن کنترل، سعی میکنند با سرزنش و انتقاد، طرف مقابل خود را کنترل کنند. آنها ممکن است تصور کنند که با کنترل کردن رفتار طرف مقابل، میتوانند از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری کنند. این رفتار، در واقع، یک تلاش ناامیدانه برای حفظ قدرت و امنیت است. فردی که نیاز به کنترل دارد، ممکن است به طور مداوم به دنبال ایراد گرفتن از طرف مقابل باشد تا او را تحت سلطهی خود درآورد. غلبه بر نیاز به کنترل، نیازمند افزایش اعتماد به نفس و پذیرش این واقعیت است که نمیتوان همه چیز را کنترل کرد. به جای تلاش برای کنترل طرف مقابل، سعی کنید بر روی رفتارهای خود تمرکز کنید و رابطهای مبتنی بر احترام و برابری ایجاد کنید.
11. خودشیفتگی
افراد خودشیفته، اغلب به دلیل احساس برتری و حق به جانب بودن، دیگران را سرزنش میکنند. آنها معمولاً نمیتوانند اشتباهات خود را بپذیرند و همیشه تقصیر را به گردن دیگران میاندازند. آنها انتظار دارند که دیگران همیشه از آنها تعریف و تمجید کنند و در صورت عدم دریافت این تعریف و تمجید، به سرزنش و انتقاد روی میآورند. این رفتار، ناشی از کمبود همدلی و عدم توانایی در درک احساسات دیگران است. فرد خودشیفته، معمولاً به نیازها و خواستههای دیگران توجه نمیکند و فقط به منافع خود اهمیت میدهد. برقراری رابطه با یک فرد خودشیفته، میتواند بسیار دشوار و طاقتفرسا باشد. اگر در رابطهای با یک فرد خودشیفته قرار دارید، باید مرزهای سالمی تعیین کنید و از خودتان محافظت کنید. مشاوره با یک متخصص میتواند در این زمینه بسیار مفید باشد.
12. الگوهای منفی روابط قبلی
تجربههای منفی در روابط قبلی میتوانند باعث شوند که فرد الگوهای رفتاری نادرستی را در روابط جدید خود تکرار کند.اگر در روابط قبلی خود مورد سرزنش و انتقاد قرار گرفتهاید، ممکن است ناخودآگاه این الگو را در روابط جدید خود تکرار کنید.این الگوها میتوانند بسیار عمیق و ناخودآگاه باشند و فرد حتی متوجه نشود که رفتارش مخرب است.در این شرایط، فرد ممکن است تصور کند که سرزنش، یک رفتار طبیعی و عادی در روابط است، در حالی که در واقعیت، باعث ایجاد تنش و دوری میشود.شناسایی این الگوها و تلاش برای تغییر آنها، اولین قدم برای بهبود روابط است.
گاهی اوقات، کمک گرفتن از یک مشاور میتواند در این زمینه بسیار موثر باشد.
یادگیری روشهای سالمتر برای برقراری ارتباط، مانند ابراز احساسات به جای سرزنش، میتواند به ایجاد روابطی صمیمانهتر و پایدارتر کمک کند.به خاطر داشته باشید که تغییر الگوهای رفتاری زمانبر است و نیاز به تمرین و صبر دارد.
13. حسادت
حسادت میتواند یکی دیگر از دلایل سرزنش باشد. فردی که حسادت میکند، ممکن است برای کنترل کردن طرف مقابل و جلوگیری از خیانت احتمالی، او را سرزنش کند. او ممکن است به طور مداوم به دنبال نشانههایی از بیوفایی در طرف مقابل باشد و در صورت یافتن هرگونه نشانه، به سرزنش و انتقاد روی بیاورد. حسادت میتواند ناشی از احساس ناامنی و کمبود اعتماد به نفس باشد. فردی که حسادت میکند، ممکن است به طور مداوم خود را با دیگران مقایسه کند و احساس کند که به اندازهی کافی خوب نیست. غلبه بر حسادت، نیازمند افزایش اعتماد به نفس و خودباوری است. در ضمن، باید با طرف مقابل خود در مورد احساساتتان صحبت کنید و به دنبال راههایی برای افزایش اعتماد در رابطه باشید. مشاوره با یک متخصص میتواند در این زمینه بسیار مفید باشد.
14. احساس قربانی بودن
گاهی اوقات افراد به دلیل احساس قربانی بودن در رابطه، به سرزنش روی میآورند. آنها ممکن است احساس کنند که طرف مقابل به آنها ظلم کرده است و برای انتقام گرفتن یا جبران خسارت، او را سرزنش میکنند. این افراد معمولاً به جای پذیرش مسئولیت نقش خود در مشکلات رابطه، همیشه تقصیر را به گردن طرف مقابل میاندازند. این احساس قربانی بودن میتواند ناشی از تجربیات تلخ گذشته، مانند سوءاستفاده یا بیتوجهی، باشد. فردی که احساس قربانی بودن میکند، ممکن است به طور مداوم به دنبال اثبات این باشد که طرف مقابل او را آزار داده است. رهایی از احساس قربانی بودن، نیازمند پذیرش مسئولیت نقش خود در مشکلات رابطه و تلاش برای تغییر الگوهای رفتاری نادرست است. مشاوره با یک متخصص میتواند در این زمینه بسیار مفید باشد.
15. خستگی و فرسودگی عاطفی
خستگی و فرسودگی عاطفی ناشی از مشکلات و چالشهای طولانی مدت در رابطه، میتواند باعث شود که افراد به جای ابراز محبت، به سرزنش و بیتفاوتی روی بیاورند. آنها ممکن است دیگر انرژی و انگیزهای برای حل مشکلات نداشته باشند و فقط بخواهند از تنشها و درگیریها دوری کنند. 
این خستگی عاطفی میتواند ناشی از عدم تعادل در رابطه، کمبود حمایت عاطفی یا عدم توانایی در حل مشکلات به صورت مشترک باشد. فردی که دچار فرسودگی عاطفی شده است، ممکن است احساس کند که در رابطه گیر افتاده است و هیچ راهی برای خروج ندارد. جلوگیری از فرسودگی عاطفی، نیازمند توجه به نیازهای عاطفی خود و طرف مقابل، ایجاد تعادل در رابطه و یادگیری مهارتهای حل مسئله به صورت مشترک است. زمانی را برای خودتان در نظر بگیرید و به فعالیتهایی که از آن لذت میبرید بپردازید.
16. تفاوتهای شخصیتی و ارزشی
وجود تفاوتهای اساسی در شخصیت و ارزشها بین دو نفر میتواند منجر به سوءتفاهم و سرزنش شود. اگر دو نفر دیدگاههای متفاوتی در مورد مسائل مهم زندگی داشته باشند، ممکن است به طور مداوم یکدیگر را به خاطر این تفاوتها سرزنش کنند. این تفاوتها میتوانند شامل اعتقادات مذهبی، سیاسی، فرهنگی یا سبک زندگی باشند. به جای تلاش برای تغییر طرف مقابل، سعی کنید تفاوتهای یکدیگر را بپذیرید و به آنها احترام بگذارید. در ضمن، باید بر روی نقاط مشترک خود تمرکز کنید و به دنبال زمینههایی برای همکاری و همدلی باشید. یادگیری از یکدیگر، فرصتی برای رشد و تکامل است.
17. فقدان صمیمیت عاطفی
فقدان صمیمیت عاطفی، یعنی عدم توانایی در برقراری ارتباط عمیق و معنادار با طرف مقابل، میتواند منجر به احساس تنهایی، نارضایتی و سرزنش شود. وقتی افراد نمیتوانند احساسات، ترسها و آرزوهای خود را با یکدیگر به اشتراک بگذارند، رابطه سطحی و بیروح میشود و افراد به دنبال راههایی برای پر کردن این خلاء عاطفی میگردند. این فقدان صمیمیت عاطفی میتواند ناشی از ترس از آسیبپذیری، کمبود مهارتهای ارتباطی یا تجربههای تلخ گذشته باشد. ایجاد صمیمیت عاطفی، نیازمند تلاش و تعهد هر دو طرف است. باید به طور مرتب با یکدیگر صحبت کنید، به حرفهای یکدیگر گوش دهید و احساسات خود را به اشتراک بگذارید. در ضمن، باید زمان با کیفیتی را با یکدیگر بگذرانید و به فعالیتهایی که از آن لذت میبرید بپردازید. ابراز عشق و محبت، یکی دیگر از راههای ایجاد صمیمیت عاطفی است.
