چگونه در یک رابطه، به جای قضاوت، به احساسات و نیازهای طرف مقابل توجه کنیم؟
یکی از مهمترین ارکان یک رابطهی سالم و پایدار، توانایی درک و همدلی با احساسات و نیازهای طرف مقابل است. متاسفانه، اغلب ما به جای اینکه سعی کنیم خودمان را جای او بگذاریم و دنیا را از دریچهی نگاه او ببینیم، به سرعت دست به قضاوت میزنیم. این قضاوتها میتوانند سد راه ارتباط موثر باشند و فاصلهی بین ما و عزیزانمان را بیشتر کنند. اما چطور میتوانیم این عادت مخرب را ترک کنیم و به جای قضاوت، به احساسات و نیازهای طرف مقابل توجه کنیم؟
این کار نیازمند تمرین و تلاش آگاهانه است، اما نتیجهی آن رابطهای عمیقتر، صمیمیتر و سرشار از عشق و احترام خواهد بود. در اینجا 17 نکتهی کاربردی برای رسیدن به این هدف را با هم بررسی میکنیم:
- ✔️
1. فعالانه گوش دهید:
به حرفهای طرف مقابل با دقت گوش دهید، نه فقط به کلمات، بلکه به لحن صدا، زبان بدن و احساسات پنهان در پسِ کلمات. - ✔️
2. همدلی کنید:
سعی کنید خودتان را جای او بگذارید و دنیا را از دیدگاه او ببینید. درک کنید که چرا او این احساسات را تجربه میکند.
- ✔️
3. سوال بپرسید:
برای درک بهتر، سوالات باز بپرسید تا طرف مقابل بتواند احساسات و نیازهایش را به طور کامل بیان کند. به جای پرسیدن سوالاتی که پاسخ کوتاه دارند (بله/خیر)، سوالاتی بپرسید که او را تشویق به صحبت کردن بیشتر کنند.
- ✔️
4. قضاوت نکنید:
از هرگونه قضاوت، سرزنش یا انتقاد خودداری کنید. هدف شما درک کردن است، نه ارزیابی کردن. - ✔️
5. احساسات او را تایید کنید:
به طرف مقابل نشان دهید که احساساتش را درک میکنید و آنها را معتبر میدانید، حتی اگر با آنها موافق نیستید. میتوانید از عباراتی مانند “به نظر میرسد خیلی ناراحتی” یا “درک میکنم که چرا اینقدر عصبانی هستی” استفاده کنید. - ✔️
7. از قطع کردن صحبت او خودداری کنید:
اجازه دهید طرف مقابل صحبتش را به طور کامل تمام کند، حتی اگر با نظراتش مخالف هستید. - ✔️
8. صبور باشید:
درک کامل احساسات و نیازهای طرف مقابل ممکن است زمانبر باشد. صبور باشید و اجازه دهید او در زمان مناسب احساساتش را با شما در میان بگذارد.
- ✔️
9. به جای حل مشکل، گوش دهید:
گاهی اوقات، افراد فقط نیاز دارند که کسی به حرفهایشان گوش دهد و احساساتشان را درک کند. سعی نکنید بلافاصله راهحل ارائه دهید. - ✔️
10. از کلمات مثبت استفاده کنید:
از کلماتی استفاده کنید که نشاندهندهی حمایت، تشویق و درک هستند. - ✔️
11. به نیازهای پنهان توجه کنید:
گاهی اوقات، افراد نیازهایشان را به طور مستقیم بیان نمیکنند. سعی کنید به نیازهای پنهان در پسِ کلمات و رفتار آنها توجه کنید. - ✔️
12. تمرکز خود را حفظ کنید:
در طول مکالمه، تمرکز خود را روی طرف مقابل و احساساتش حفظ کنید. از پرت شدن حواس خود جلوگیری کنید. - ✔️
13. با خودتان مهربان باشید:
درک احساسات دیگران کار آسانی نیست. اگر اشتباه کردید، با خودتان مهربان باشید و سعی کنید از اشتباهتان درس بگیرید. - ✔️
14. انتظارات واقعبینانه داشته باشید:
نباید انتظار داشته باشید که همیشه و در هر شرایطی بتوانید احساسات طرف مقابل را به درستی درک کنید. - ✔️
15. به دنبال کمک حرفهای باشید:
اگر در درک احساسات و نیازهای طرف مقابل مشکل دارید، از یک مشاور یا روانشناس کمک بگیرید. - ✔️
16. تمرین کنید:
هر چه بیشتر تمرین کنید، در درک احساسات و نیازهای دیگران ماهرتر خواهید شد. - ✔️
17. پذیرش بیقید و شرط:
طرف مقابل را همانطور که هست بپذیرید، با تمام نقاط قوت و ضعفش. این پذیرش، پایهی یک رابطهی سالم و پایدار است.
با تمرکز بر احساسات و نیازهای طرف مقابل به جای قضاوت، میتوانید رابطهای عمیقتر، صمیمیتر و سرشار از عشق و احترام ایجاد کنید. این تغییر نگرش، نه تنها به نفع رابطهی شما خواهد بود، بلکه به رشد و تکامل شخصی شما نیز کمک خواهد کرد. این نکات را به خاطر بسپارید و سعی کنید در روابط خود به کار ببرید. مطمئن باشید که نتیجهی آن، رابطهای رضایتبخشتر و پربارتر خواهد بود.
1. فعالانه گوش دهید
به جای اینکه فقط منتظر نوبت خود برای صحبت کردن باشید، تمام توجه خود را به حرفهای طرف مقابل معطوف کنید. به زبان بدن او دقت کنید. آیا او ناراحت، مضطرب یا هیجانزده به نظر میرسد؟ سوالات باز بپرسید تا او را تشویق به صحبت بیشتر کنید. مثلاً بپرسید: “درباره این موضوع چه احساسی داری؟” یا “میتوانی بیشتر توضیح دهی؟” از قطع کردن حرف او خودداری کنید. بگذارید او حرفش را تمام کند، حتی اگر با نظرش مخالف باشید. با سر تکان دادن و گفتن کلماتی مانند “آهان” و “درسته” نشان دهید که به حرفهایش گوش میدهید. صبور باشید. ممکن است طرف مقابل برای بیان احساسات خود نیاز به زمان داشته باشد.
2. همدلی نشان دهید
سعی کنید خودتان را جای طرف مقابل بگذارید و دنیا را از دید او ببینید. به این فکر کنید که اگر در موقعیت او بودید چه احساسی داشتید. به احساسات او اعتبار دهید. حتی اگر با احساسات او موافق نیستید، به او بگویید که درک میکنید چرا این احساسات را دارد. از جملاتی مانند “درک میکنم چرا ناراحتی” یا “به نظر میرسد که واقعاً برایت سخت بوده” استفاده کنید. همدلی با همدردی متفاوت است. همدردی به این معنی است که برای طرف مقابل متاسف هستید، در حالی که همدلی به این معنی است که احساسات او را درک میکنید. از گفتن جملاتی مانند “میدانم چه احساسی داری” خودداری کنید، مگر اینکه واقعاً در موقعیت مشابهی بوده باشید. در عوض، بپرسید: “میتوانی به من بگویی چه احساسی داری؟” بدانید که همدلی یک مهارت است و نیاز به تمرین دارد.
3. نیازهای او را بشناسید
هر انسانی نیازهای اساسی دارد، مانند نیاز به امنیت، عشق، احترام و استقلال. سعی کنید تشخیص دهید که کدام یک از این نیازها در حال حاضر برای طرف مقابل اهمیت بیشتری دارد. به رفتارهای او دقت کنید. رفتارهای او ممکن است سرنخهایی در مورد نیازهای برآورده نشدهاش داشته باشد. در مورد نیازهایش از او سوال کنید. مثلاً بپرسید: “در حال حاضر به چه چیزی نیاز داری؟” یا “چه چیزی میتواند به تو کمک کند؟” تلاش کنید تا نیازهای خودتان را نیز بشناسید و به طرف مقابل در مورد آنها اطلاع دهید. به این نکته توجه کنید که برآورده کردن نیازهای یکدیگر، پایه و اساس یک رابطه سالم است.
4. قضاوت را کنار بگذارید
قضاوت کردن به معنای ارزیابی کردن و برچسب زدن به افراد بر اساس باورها و ارزشهای خودتان است. قضاوت کردن باعث ایجاد فاصله و سوء تفاهم در رابطه میشود. سعی کنید به جای قضاوت کردن، کنجکاو باشید. از خودتان بپرسید: “چرا او این کار را انجام داده است؟” یا “چه چیزی باعث شده که او اینگونه فکر کند؟” به این نکته توجه کنید که همه افراد حق دارند دیدگاه و باورهای متفاوتی داشته باشند. به جای تمرکز بر روی اشتباهات طرف مقابل، بر روی نقاط قوت او تمرکز کنید. قضاوت نکردن به معنای تایید همه رفتارهای طرف مقابل نیست، بلکه به این معناست که سعی میکنید او را درک کنید.
5. صبور باشید و تمرین کنید
تغییر الگوهای رفتاری قدیمی زمان میبرد. انتظار نداشته باشید که یک شبه بتوانید به طور کامل قضاوت را کنار بگذارید. صبور باشید و به خودتان و طرف مقابل فرصت دهید تا یاد بگیرید. هر بار که متوجه شدید در حال قضاوت کردن هستید، سعی کنید خودتان را متوقف کنید و از دیدگاه طرف مقابل به موضوع نگاه کنید. با تمرین مداوم، به تدریج یاد خواهید گرفت که به جای قضاوت کردن، به احساسات و نیازهای طرف مقابل توجه کنید. از اشتباهات خود درس بگیرید و سعی کنید در آینده از تکرار آنها خودداری کنید. از یک دوست یا مشاور کمک بگیرید تا در این مسیر شما را راهنمایی کند.
